Phân tích nguyên nhân gây ngập lụt kéo dài trên lưu vực sông Nhật Lệ trong trận lũ lịch sử năm 2020

Abstract

Hệ thống sông Nhật Lệ gồm ba con sông chính Kiến Giang, Long Đại và Nhật Lệ; trong đó sông Kiến Giang chảy qua huyện Lệ Thủy và Quảng Ninh - vùng chiêm trũng được mệnh danh là vựa lúa nhưng cũng là “rốn lũ” của tỉnh Quảng Bình. Số liệu quan trắc tại trạm thủy văn Lệ Thủy trên sông Kiến Giang trong giai đoạn 1976-2022 cho thấy có 16 năm lũ vượt trên mức Báo động 3, trong đó có ba năm liên tiếp gần đây. Nghiên cứu này tập trung phân tích các nguyên nhân gây ngập lụt kéo dài trên lưu vực sông Nhật Lệ trong trận lũ lịch sử năm 2020 và chỉ ra bốn nhóm nguyên nhân chính là: i) đặc điểm địa hình trũng thấp, dạng lòng chảo; ii) cửa Nhật Lệ - cửa thoát lũ duy nhất của lưu vực bị bồi lấp; iii) các công trình và hạ tầng trên sông và trên lưu vực; và iv) mưa lũ lớn bất thường trùng với thời điểm xuất hiện triều cường ngoài biển. Việc phân tích và đánh giá các nguyên nhân trên sẽ giúp cho các nhà khoa học và đơn vị quản lý có cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường khả năng thoát lũ cho khu vực nghiên cứu.