Đứt gãy kiến tạo với xây dựng công trình thủy lợi, thủy điện và vấn đề xác định, đánh giá đức gãy

Abstract

Trong xây dựng công trình, đặc biệt là các công trình thủy lợi, thủy điện ít nhiều đều có liên quan đến các đứt gãy kiến tạo. Đứt gãy kiến tạo là một dạng biến vị của vỏ Quả đất, sinh ra do vận động kiến tạo. Trong quá trình vận động của vỏ Quả đất, khi lực kiến tạo vượt quá độ bền của đá, các tầng đá bị đứt rời và các phần đứt rời đó dịch chuyển tương đối với nhau. Hậu quả của sự dịch chuyển này là một phạm vi đá dọc theo mặt đứt gãy sẽ bị vỡ vụn mà được gọi là đới phá hủy kiến tạo. Tùy theo loại đứt gãy mà chiều rộng đới phá hủy, mức độ phân vụn đá sẽ khác nhau. Chính đới phá hủy này sẽ là nguyên nhân gây mất ổn định lún, thấm, trượt cho công trình. Thế nhưng trên thực tế công tác khảo sát, thiết kế đã không chú trọng đúng mức đến chúng, hậu quả là đây đó vẫn xảy ra các sự cố công trình gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, gây tổn thất nặng nề, kể cả tổn thất về người. Bài báo này đề cập đến những bất cập đó và những giải pháp xử lý tình huống, những gợi ý để phòng tránh rủi ro trong khi tiêu chuẩn chưa được điều chỉnh cho phù hợp.